|
پروانه های شهریار هر سال برای گذراندن زمستان
با طی کردن مسافت ۴ هزار کیلومتر خود را از
کانادا و آمریکا به مکزیک می‌رسانند.
دانستنی‌های جالب در مورد پروانه شهریار و سفر
بی‌نظیرش به مکزیک را در ادامه ایمیل ببینید:
پروانه شهریار (Monarch butterfly) با نام
علمی (Danaus plexippus) نوعی پروانه از
خانواده "فرچه‌پا" است که هر سال از رشته
کوه‌های راکی برای گذراندن زمستان به مکزیک
مهاجرت می‌کند.
در آغاز قرن بیستم شمار پروانه‌های شهریار در
جهان به شدت کاهش یافت، به‌طوری که منطقه
زمستانی آن‌ها در بخش مرکزی مکزیک در سال
۲۰۱۱ تنها به ۰,۷ هکتار رسید. این میزان در
سال ۱۹۹۷ بیش از ۱۸ هکتار بوده است.
پروانه شهریار هرسال پرواز خود را از کانادا و
آمریکای شمالی آغاز می‌کند و بین ۴ هزار تا ۴
هزار و پانصد کیلومتر را پشت سر می‌گذارد تا
خود را به مناطق گرمسیر در مکزیک برساند. این
پروانه در فصل بهار مجددا به کانادا و آمریکا
بازمی‌گردد.
طول عمر پروانه‌های شهریار تنها دو ماه است.
تکمیل این سفر طولانی به چهار نسل از این
پروانه‌های زیبا نیاز دارد.
تحقیقات نشان داده است که هیچ حشره‌ای در
طبیعت وجود ندارد که مثل پروانه شهریار مهاجرت
کند و مسافتی ۴ هزارکیلومتری را پشت سر گذارد.
با توجه به اینکه عرض بال‌های پروانه شهریار
تنها به ۱۰ سانتیمتر می‌رسد می‌توان دریافت که
طی مسافت چندهزار کیلومتری برای این حشره چقدر
دشوار است.
پروانه شهریار برای رسیدن به هدف خود باید
روزی ۷۰ کیلومتر را طی کند. حتی دیده شده که
برخی از پروانه‌های شهریار تا روزی ۳۰۰
کیلومتر را نیز پرواز کرده‌اند.
پروانه شهریار برای رسیدن به زیستگاه زمستانی
خود و در میانه راه از شهد گل‌ها تغذیه
می‌کند. اما سئوال اینجا است که چرا این
پروانه‌ها مهاجرت می‌کنند؟
گیاه اِسْتَبْرَق (با نام علمی:
Asclepiadoideae) غذای اصلی کرم‌هایی است که
به پروانه شهریار تبدیل می‌شوند. این پروانه
در مسیر مهاجرت زمستانی خود بر روی این گیاه
تخم‌گذاری می‌کند. کشاورزی و تغییر کاربرد
اراضی و همچنین سم‌پاشی نسل پروانه‌ها را با
خطر روبرو کرده است. اما پروانه شهریار مسیر و
هدف پرواز خود را چگونه پیدا می‌کند؟
تحقیقات "اورلی تیلور" (Orley Taylor) از
دانشگاه کانزاس آمریکا نشان داده است که
پروانه‌های شهریار برای یافتن مسیر خود به
زیستگاه زمستانی و بازگشت به آمریکا و کانادا
از خورشید و همچنین میدان مغناطیسی کره زمین
استفاده می‌کنند. پرندگان مهاجر نیز از این دو
ابزار برای هدف‌یابی در پروازهای خود استفاده
می‌کنند.
دره‌های "سیرا مادره" (Sierra Madre) مکزیک در
ماه‌های زمستان میزبان پروانه‌های شهریار است.
درجه حرارت پایین در این مناطق باعث می‌شود تا
پروانه‌ها در یک نوع حالت "بی‌حرکتی" قرار
گیرند. در این مدت نباید هیچ‌نوع مزاحمتی
متوجه پروانه‌ها شود که منجر به تحرک و یا
پرواز آن‌ها گردد، زیرا برای هر نوع حرکتی
پروانه‌ها باید انرژی مصرف کنند که باعث کاهش
ذخیره‌های چربی آن‌ها می‌شود.
محل زندگی پروانه‌های شهریار در خطر است.
درختان کاج، کاج نوئل و سرو در ارتفاع ۳ هزار
متری پوشش و محل مناسبی برای این پروانه فراهم
می‌کند. انسان‌ها نیاز خود به چوب را از این
منطقه فراهم می‌کنند، اما حتی قطع شدن یک درخت
هم باعث تغییر درجه حرارت برای چند میلیون
پروانه می‌شود.
برای مکزیکی‌ها پروانه‌های شهریار از اهمیت
"افسانه‌ای" برخوردار هستند و آن‌ها را با
"ارواح کودکان درگذشته" مربوط می‌دانند. به
همین دلیل فعالین مکزیکی تلاش زیادی برای حفظ
محیط زیست پروانه‌های شهریار به‌عمل می‌آورند.
آن‌ها موفق شده‌اند تا هرگونه قطع درختان در
این منطقه را "فعلا" متوقف کنند. متخصصین
می‌گویند در درازمدت "اکو توریسم" منابع مالی
و شغلی مردم منطقه را تامین می‌کند.
پس از زمستان میلیون‌ها پروانه در فصل بهار
خود را آماده بازگشت می‌کنند. در میانه‌راه
پروانه‌های ماده بار دیگر تخم‌گذاری می‌کنند
تا زمینه را برای مهاجرتی که ۴ نسل در آن سهیم
هستند، فراهم کرده باشند. بدین‌ترتیب فرزندان
نسلی که بسوی زیستگاه زمستانی پرواز کردند، در
فصل بهار بسوی زیستگاه والدین خود در آمریکا
و کانادا بازمی‌گردند.
پس از خروج از تخم، لاروهای پروانه شهریار به
شکل سیاه – سفید و زرد رنگ درآمده و تغذیه خود
را از گیاه استبرق آغاز می‌کنند که شیرابه
"سمی" آن باعث می‌شود تا هیچ حیوانی علاقه‌ای
به خوردن این کرم‌ها نداشته باشد.
از هنگام خروج از تخم تا تکمیل مرحله دگردیسی
و پروانه شدن لاروها ۲۵ روز طول می‌کشد.
پروانه‌ها به سرعت قابلیت تولید نسل می‌یابند.
تحقیقات نشان می‌دهد که با پایان گرفتن
تابستان در آمریکا و کانادا در پروانه‌های این
نسل تغییرات هرمونی به وجود می‌آید و از قدرت
جفت‌گیری آن‌ها کاسته می‌شود، اما در عوض
دارای بال‌های قدرتمندی می‌شوند.
در اواسط ماه فوریه سال ۲۰۱۶ فعالان محیط زیست
طی نامه‌ای از روسای دولت‌های کانادا، آمریکا
و مکزیک خواستند تا مسیر مهاجرت پروانه‌های
شهریار به عنوان یک کریدور تحت محافظت قرار
گیرد.
| 
