مدارا با فرزندان در فرایض دینی،پرهیز از سخت گیری در آموزش فرایض دینی به فرزندان

تربیت اسلامی

پرهیز از سخت گیری در آموزش فرایض دینی به فرزندان

خراسان - مورخ شنبه 1392/12/10 شماره انتشار 18636

حجت الاسلام محمدحسین پژوهنده – پژوهشگر علوم و معارف اسلامی / با به دنیا آمدن هر نوزادی، حقوقی از او بر گردن والدینش قرار می گیرد. در هفته های گذشته در ستون «تربیت اسلامی» نکاتی را درباره حقوق فرزندان از منظر قرآن و احادیث خدمت تان تقدیم کردیم در این شماره می خواهیم درباره نیکی به فرزندان و زمان مناسب آشنا کردن آن ها با دستورات دینی صحبت کنیم. در کتاب «فقه الرضا(ع)» که منسوب به امام علی بن موسی الرضا(ع) است، حدیثی آمده که مرحوم محدث نوری نیز آن را روایت کرده است که امام(ع) از شخصی که در محضرشان بود، پرسیدند: والدینت زنده اند؟ جواب داد: خیر. امام پرسیدند: فرزند داری؟ گفت: آری. امام(ع) فرمودند: به فرزندت نیکی کن تا نیکی به والدینت محسوب شود. در همین سند آمده است که امام(ع) فرمود با فرزندان تان نیکی و خوش رفتاری کنید چرا که آن ها فکر می کنند این شما هستید که روزی رسان شان هستید. آن گاه امام(ع) اضافه کردند که ابرار را از این نظر ابرار نامیده اند که به والدین و فرزندان شان نیکی می کنند (امام رضا، فقه الرضا، صفحه336)

مدارا با فرزندان در فرایض دینی

از روایت چنین بر می آید که فرزند تا وقتی کودک است و توانایی انجام فرایض ندارد، نباید بر او سخت گرفت. چنان که درباره روزه، مرحوم محدث نوری از کتاب فقه الرضا (ع) نقل کرده که فرزند، وقتی به 7 سالگی رسید از باب تادیب وادار به روزه می شود اما اگر طاقت اتمام آن را تا غروب نداشت و تشنگی بر او غلبه کرد، بین روز می تواند افطار کند. (محدث نوری، مستدرک الوسائل، جلد7، صفحه 391) این حدیث عطف بر حدیثی است که کلینی در کتاب کافی از امام صادق (ع) آورده است که امام (ع) می فرماید: ما وقتی فرزندان مان به 5 سالگی برسند، آن ها را به نماز وا می داریم اما شما زمانی که کودکان تان به 7 سالگی رسیدند، این کار را بکنید. همچنین ما فرزندان مان را در 7 سالگی به روزه فرا می خوانیم اما تا هر جا که توان داشتند روزه می گیرند، نصف روز یا بیشتر یا کمتر. ولی اگر تشنگی و ضعف بر آن ها غالب شد روزه را می شکنند. با این حال شما این کار را به همان سبک و سیاقی که فرزندان ما عمل می کنند، در 9 سالگی نسبت به فرزندان تان عملی سازید. (کلینی، الکافی، جلد3، صفحه 409) نکته ای که در این آموزه ها نهفته است، توجه به توان روان شناختی کودکان و نوجوانان در کارهایی است که به آن وادار می شوند. دلیلش هم این است که طبع آدمی لجوج و ستیزه گر است و اگر در این گونه مسائل سخت گیری شود، در مقابل آن ها واکنش منفی نشان می دهند و چه بسا به کلی از دین اعراض کنند و اگر چنین اتفاقی بیفتد، از نظر جسمی و روانی آسیب های فراوان خواهند دید.